2 Απριλίου, Παγκόσμια ημέρα για τον Αυτισμό.

Το Φάσμα του Αυτισμού

Στο φάσμα του αυτισμού περιλαμβάνεται μια σειρά από καταστάσεις που ταξινομούνται ως νευροαναπτυξιακές διαταραχές στο  Στατιστικό Εγχειρίδιο των Ψυχικών Διαταραχών 5η έκδοση (DSM-5). Στο φάσμα του αυτισμού εντάσσεται το σύνδρομο Asperger, καθώς και η διάχυτη αναπτυξιακή διαταραχή. Χαρακτηριστικά αυτών των συνδρόμων περιλαμβάνουν διαφορετικότητα στην επικοινωνία και στην κοινωνική συμπεριφορά γενικά. Παρουσιάζονται αμετάβλητες ή επαναλαμβανόμενες αντιδράσεις σχετικά με τα αντανακλαστικά των αισθήσεων, όπως για παράδειγμα συμβαίνει με την ακοή, ή την όραση. Εκδηλώνονται επαναλαμβανόμενοι μορφασμοί στο πρόσωπο, στην στάση του σώματος, στο βλέμμα, καθώς και τάση απομόνωσης κ.α.  Επίσης, σε ορισμένες περιπτώσεις παρατηρείται σχετική νοητική καθυστέρηση.

Παρουσιάζεται λίγο πριν το 3ο έτος της ηλικίας ενός παιδιού. Η πρώτη κλινική ένδειξη αφορά στην ελλειμματική επικοινωνία μεταξύ των μελών της οικογένειας. Στην βρεφική ηλικία το βρέφος παρουσιάζει αδυναμία σύνδεσης με την μητέρα του, γεγονός που επιφέρει αλυσίδα αναπτυξιακών διαταραχών. Ωστόσο, τα παιδιά που έχουν περάσει το 3ο έτος της ηλικίας ανταποκρίνονται με αγάπη στο πρόσωπο που τους παρέχει στοργή και φροντίδα. Η Διαφορά έγκειται στο γεγονός ότι το παιδί με αυτισμό επιδεικνύει την αγάπη και την ευγνωμοσύνη του με τον δικό του τρόπο, που είναι  επικοινωνιακά διαφορετικός.

Η διαφορετικότητα στην συμπεριφορά και στην επικοινωνία ενός παιδιού με αυτισμό συνοδεύει ηλικιακά το παιδί σε όλα τα στάδια της σωματικής και της πνευματικής του ανάπτυξης. Από την σχολική ηλικία προστίθεται η αδυναμία προσαρμογής σε ατομικές και συμμετοχής σε ομαδικές δραστηριότητες, που σχετίζονται με την αθλητική, πνευματική  και καλλιτεχνική ανάπτυξη των παιδιών. Σε ορισμένες σοβαρές περιπτώσεις η αδυναμία προσαρμογής συνοδεύεται και από άρνηση σε βαθμό τέτοιον, ώστε να παρουσιάζεται αδυναμία αναγνώρισης οικιών προσώπων. Επίσης, σε ορισμένες περιπτώσεις γίνεται έντονη η γλωσσική καθυστέρηση σε σχέση με τα άλλα παιδιά. Συχνά, δεν υπάρχει δυνατότητα να κατανοήσει μία πρόταση, αλλά και ούτε να μεταδώσει σωστά μια πληροφορία. Η γλωσσική  και εκφραστική γενικά αδυναμία επιφέρει ψυχολογικές αλληλεπιδράσεις, που οδηγούν το παιδί με αυτισμό τόσο στην ενεργητική όσο και στην παθητική απομόνωση. Δηλαδή τόσο επειδή το ίδιο το παιδί  θέλει να απομονωθεί , όσο και γιατί δεν γίνεται αποδεκτό πλέον από την μαθητική κοινότητα.  Έχει παρατηρηθεί, ότι ένα παιδί με διαταραχές που εντάσσεται στο φάσμα του αυτισμού αναπτύσσει κοινωνική επαφή με παιδιά μικρότερα ηλικιακά. Αυτό συμβαίνει γιατί η κοινωνική και πνευματική ανάπτυξη των μικρότερων ηλικιακά ατόμων είναι πιο χαμηλή και επομένως πιο εναρμονισμένη με την δική του χαμηλή και διαταραγμένη επικοινωνιακή ηλικία. Στην ουσία το παιδί αισθάνεται πιο αποδεκτό μεταξύ των μικρότερων ηλικιακά ομάδων, διότι η διαταραχή του είναι  σχετικά λιγότερο αντιληπτή.

Κλείνοντας το κεφάλαιο του αυτισμού, οφείλουμε να επισημάνουμε πως τα παιδιά που παρουσιάζουν διαταραχές του φάσματος του αυτισμού αποτελούν αυτόνομες προσωπικότητες, που αξίζουν τον σεβασμό ως ανθρώπινες οντότητες.  Με την πάροδο του χρόνου και με την μεθοδευμένη και συστηματική παρακολούθηση των παιδιών από πλευράς ψυχολογίας, επιτυγχάνεται η σταθεροποίηση και ο περιορισμός των ανωτέρω διαταραχών, ενώ συχνά εξελίσσονται νοητικά και αναπτύσσουν δεξιότητες σε διαφόρους τομείς της ανθρώπινης δράσης.

Η σχολική κοινότητα αποδέχεται τα παιδιά με σύνδρομα του αυτιστικού φάσματος. Μέσω της διδακτικής διαδικασίας οι υγιείς μαθητές μαθαίνουν να σέβονται και να ανέχονται τα παιδιά με ψυχικές διαταραχές και ειδικές ανάγκες γενικότερα.

Ευγενία Ι. Κυρέζη.

Κλινικός Ψυχολόγος- ψυχοθεραπευτής.

Αντιπρόεδρος του Συλλόγου Γονέων και κηδεμόνων του 2ου Γ/σιου Ευόσμου.

Σχετικά Links: Ελληνική Εταιρία Προστασίας Αυτιστικών Ατόμων