12 Μαρτίου 2018, Tα 29α γενέθλια του παγκόσμιου ιστού.

Σήμερα, ο Παγκόσμιος Ιστός (World Wide Web ή WWW) γίνεται 29 ετών, καθώς στις 12 Μαρτίου 1989 ο άγνωστος- και μετέπειτα τιμηθείς με τον τίτλο του Σερ- Βρετανός επιστήμονας της πληροφορικής Τιμ Μπέρνερς- Λι, που τότε εργαζόταν στο CERN, παρουσίασε ξαφνικά σε μία τεχνική εργασία-ορόσημο την ιδέα του για έναν νέο εύκολο τρόπο, με τον οποίο οι χρήστες του Διαδικτύου θα μπορούσαν να αποκτούν πρόσβαση σε αρχεία και ιστοσελίδες. Εκείνη η ημερομηνία θεωρείται η ημέρα γέννησης του Ιστού. 

Μπορεί το Διαδίκτυο να είχε, ήδη, δημιουργηθεί πριν αρκετά χρόνια, όμως μόνο όταν συνδυάστηκε με τον Παγκόσμιο Ιστό, άνοιξε ο δρόμος για το παγκόσμιο φαινόμενο εξάπλωσης του Ίντερνετ, όπως το ξέρουμε πια σήμερα. 

Η ιδέα του Μπέρνερς- Λι, που έφερε τον καθόλου εντυπωσιακό τίτλο «πρόταση για την πληροφοριακή διαχείριση», τότε θεωρήθηκε μάλλον υπερβολικά τολμηρή και δεν της δόθηκε η δέουσα σημασία, με συνέπεια αρχικά να αγνοηθεί από τους συναδέλφους του στο CERN, αν και αργότερα τέθηκε σε (διστακτική) εφαρμογή. 

Ήταν, άλλωστε, μία εποχή που άλλα εναλλακτικά συστήματα online δικτύωσης, όπως τα αμερικανικά Compuserve και Gopher ή το γαλλικό Minitel, ανταγωνίζονταν να κερδίσουν το ενδιαφέρον των χρηστών (ήταν όμως επί πλήρωμή, ενώ του Μπέρνερς- Λι ήταν δωρεάν). Στην πραγματικότητα, πάντως, μάλλον κανένας δεν μπορούσε να προβλέψει ότι το σύστημα του Βρετανού ερευνητή τελικά θα κέρδιζε στην έντονα ανταγωνιστική «κούρσα». 

Όμως, τα Χριστούγεννα του 1990 ο Βρετανός ερευνητής δημοσιοποίησε τον κώδικα προγραμματισμού για την πρότασή του, οδηγώντας έτσι το 1993 στην εμφάνιση του Mosaic (προδρόμου του Netscape που εμφανίστηκε το 1994), του πρώτου προγράμματος- φυλλομετρητή για την πλοήγηση στο Διαδίκτυο, με το οποίο ο Ιστός άρχισε να γίνεται δημοφιλής. 

Ο βρετανός εφευρέτης του Σερ Τιμ Μπέρνερς-Λι επέλεξε τη μέρα για να κρούσει τον κώδωνα του κινδύνου ότι λίγες μεγάλες τεχνολογικές εταιρείες έχουν αποκτήσει υπερβολική δύναμη, γι' αυτό πρέπει να τους επιβληθούν ρυθμίσεις και περιορισμοί.

Ο Μπέρνερς-Λι, με ανοικτή επιστολή του Ιδρύματός του World Wide Web Foundation, την οποία υπογράφει ο ίδιος, καθώς και με συνέντευξη στους «Φαϊνάνσιαλ Τάιμς», προειδοποιεί ότι εταιρείες όπως η Google, το Facebook και το Twitter έχουν αποκτήσει υπερβολικά κυρίαρχη θέση στην αγορά, προωθούν την παραπληροφόρηση και την παραπλανητική πολιτική διαφήμιση, ενώ εκμεταλλεύονται τα προσωπικά δεδομένα των χρηστών.  «Οι απειλές για το Web είναι πολλές και πραγματικές», επισημαίνει, αλλά δηλώνει τη δέσμευσή του να αγωνισθεί, ώστε «ο Ιστός να είναι ένας ελεύθερος, ανοικτός και δημιουργικός χώρος για όλους, που θα διασφαλίσουμε ότι δουλεύει για τους ανθρώπους» και όχι το διαδίκτυο «να χρησιμοποιείται ως όπλο μαζικής κλίμακας».  Όπως τονίζει, χρειάζεται επειγόντως ένα νέο νομικό και ρυθμιστικό πλαίσιο που θα περιορίζει την ισχύ των μεγάλων τεχνολογικών εταιρειών, οι οποίες έχουν καταντήσει ανεξέλεγκτες, χωρίς να δίνουν λογαριασμό στους χρήστες. Μεταξύ άλλων, προτείνει οι εταιρείες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης να δώσουν στους χρήστες περισσότερο έλεγχο πάνω στα δεδομένα τους.

«Ο αριθμός των τρόπων που τα πράγματα μπορεί να πάνε στραβά στο internet, έχει πολλαπλασιασθεί. Ήλθε η ώρα για μια αντίδραση εκ μέρους των ανθρώπων στην Ευρώπη», τονίζει. «Ασφαλώς μπορούμε να φαντασθούμε ένα καλύτερο κόσμο...όπου θα έχει κανείς επιλογή για την μηχανή αναζήτησης και επιλογή για το κοινωνικό δίκτυο. Σε ένα καλύτερο κόσμο θα έχει κάποιος πλήρη έλεγχο πάνω στις πληροφορίες που τον αφορούν».

Ο 62χρονος Τιμ Μπέρνερς-Λι ζητά από κυβερνήσεις, εταιρείες και άλλους φορείς να βελτιώσουν την πρόσβαση στο διαδίκτυο μέσω κοινοτικών δικτύων και παροχής ασύρματης πρόσβασης (Wi-Fi) στους δημόσιους χώρους, καθώς και της βελτίωσης των ψηφιακών δεξιοτήτων των γυναικών. 

«Ο Ιστός στον οποίον πολλοί συνδέονταν πριν χρόνια, δεν είναι αυτός που βρίσκουν σήμερα οι νέοι χρήστες. Αυτό που ήταν κάποτε μια πλούσια γκάμα ιστολογίων και διαδικτυακών τόπων, έχει συμπιεσθεί από λίγες πλατφόρμες, οι οποίες ελέγχουν ποιές ιδέες και γνώμες θα δει κανείς και θα μοιρασθεί», αναφέρει στην ανοικτή επιστολή του.

Τονίζει ότι οι λίγοι τεχνολογικοί γίγαντες μεγαλώνουν συνεχώς μέσω εξαγορών μικρότερων ανταγωνιστικών εταιρειών, ενώ απορροφούν τα νέα ταλέντα, πνίγοντας έτσι τις νέες καινοτομίες. 

Η Google κατέχει πλέον μερίδιο 87% παγκοσμίως στις διαδικτυακές αναζητήσεις, ενώ το Facebook έχει ξεπεράσει τα 2,2 δισεκατομμύρια μηνιαίους χρήστες. Από κοινού οι δύο εταιρείες (μαζί με τις θυγατρικές τους Instagram και YouTube) απορροφούν πάνω από το 60% της παγκόσμιας δαπάνης για ψηφιακή διαφήμιση. 

Ο Μπέρνερς-Λι θεωρεί «μύθο που περιορίζει την κοινωνική φαντασία μας» ότι «η διαφήμιση είναι το μόνο δυνατό επιχειρηματικό μοντέλο για τις online εταιρείες». Εξίσου «μύθο αποτελεί ότι είναι πολύ αργά να αλλάξει ο τρόπος που αυτές οι πλατφόρμες λειτουργούν. Και στα δύο αυτά σημεία πρέπει να γίνουμε λίγο πιο δημιουργικοί», τονίζει.

«Θέλω το Web να αντανακλά τις ελπίδες μας και να εκπληρώνει τους φόβους μας, αντί να μεγεθύνει τους φόβους και να βαθαίνει τους διαχωρισμούς ανάμεσά μας», αναφέρει στην 29η επέτειο από την ίδρυση του Ιστού, σε μια χρονιά (2018) που για πρώτη φορά πάνω από τους μισούς κατοίκους της Γης βρίσκονται πια online, κάτι που όμως, όπως λέει, αναδεικνύει παράλληλα την ύπαρξη ενός ψηφιακού χάσματος. 

Υπογραμμίζει ότι είναι πιθανότερο να είναι κανείς εκτός διαδικτυακής σύνδεσης (offline), αν είναι γυναίκα, φτωχός ή κάτοικος του υπαίθρου. «Αν δεν επενδύσουμε σοβαρά για να κλείσουμε το ψηφιακό χάσμα, το τελευταίο δισεκατομμύριο δεν θα συνδεθεί έως το 2042, πράγμα που αφήνει πίσω μια ολόκληρη γενιά».