27 Ιανουαρίου: Ημέρα μνήμης για τα θύματα του Ολοκαυτώματος

Το Ολοκαύτωμα (1933–1945) ήταν η συστηματική, κεντρικά συντονισμένη και σχεδιασμένη δίωξη και δολοφονία έξι εκατομμυρίων Ευρωπαίων Εβραίων από το ναζιστικό γερμανικό καθεστώς και τους συμμάχους και συνεργάτες του. Το Μουσείο Μνήμης του Ολοκαυτώματος των ΗΠΑ ορίζει τα χρόνια του Ολοκαυτώματος ως το χρονικό διάστημα 1933-1945. Το Ολοκαύτωμα ξεκίνησε το 1933, όταν ο Αδόλφος Χίτλερ και το Ναζιστικό Κόμμα κατέλαβαν την εξουσία στη Γερμανία. Έληξε το 1945, όταν οι Συμμαχικές Δυνάμεις νίκησαν τη ναζιστική.

Το Ναζιστικό Κόμμα ήταν ένα αντισημιτικό πολιτικό κίνημα. Όταν οι Ναζί ανέλαβαν τη διακυβέρνηση της Γερμανίας το 1933, χρησιμοποίησαν τον κρατικό μηχανισμό για να στοχοποιήσουν και να αποκλείσουν τους Εβραίους από τη γερμανική κοινωνία ενώ παράλληλα θέσπισε ρατσιστικούς νόμους και εφάρμοσε την πολιτική οργανωμένης βίας εναντίον τους.Στα τέλη της δεκαετίας του 1930, οι Ναζί επέκτειναν τις αντισημιτικές τους πολιτικές πέρα από τη Γερμανία καθώς επεκτάθηκε σε βάρος άλλων ευρωπαϊκών κρατών.Κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, η επιθετική πολιτική της ναζιστικής ηγεσίας εναντίον των 9 εκατομμυρίων Εβραίων της Ευρώπης εντατικοποιήθηκε περνώντας από τις απελάσεις και τις διώξεις στις μαζικές δολοφονίες. 

Το 1941, οι ηγέτες των Ναζί αποφάσισαν να θέσουν σε εφαρμογή το σχέδιο της μαζικής δολοφονίας των Ευρωπαίων Εβραίων. Το ονόμασαν κατ' ευφημισμόν «Τελική Λύση του Εβραϊκού Ζητήματος» τον Ιούνιο του 1941. Στις κατεχόμενες πόλεις, κωμοπόλεις και χωριά της ανατολικής Ευρώπης, οι γερμανικές διμοιρίες προέβησαν σε μαζικές εκτελέσεις ντόπιων Εβραίων σε πρωτοφανή κλίμακα. Σφαγιάστηκαν ολόκληρες εβραϊκές κοινότητες. Στο μεταξύ, οι ηγέτες των Ναζί αποφάσισαν να θέσουν σε εφαρμογή το σχέδιο της μαζικής δολοφονίας των Ευρωπαίων Εβραίων. Ξεκινά η δημιουργία  πέντε κέντρων εξόντωσης στην κατεχόμενη από τη Γερμανία Πολωνία: Κέλμνο, Μπέλζεκ, Σόμπιμπορ, Τρεμπλίνκα και Άουσβιτς-Μπίρκεναου. Οι γερμανικές αρχές, με τη βοήθεια των συμμάχων και των συνεργατών τους, μετέφεραν Εβραίους από όλη την Ευρώπη σε αυτά τα κέντρα εξόντωσης. Ένα μικρό ποσοστό αυτών επιλέχθηκε για καταναγκαστική εργασία, ωστόσο η συντριπτική πλειοψηφία δολοφονήθηκε σχεδόν αμέσως σε θαλάμους αερίων . Περίπου 2,7 εκατομμύρια Εβραίοι άνδρες, γυναίκες και παιδιά δολοφονήθηκαν σε αυτά τα πέντε κέντρα εξόντωσης.Εκτός από τους Εβραίους, οι Ναζί καταδίωξαν και άλλες ομάδες που θεωρούσαν απειλή για τον γερμανικό λαό. Οι ομάδες αυτές περιελάμβαναν: πολιτικούς αντιπάλους, μάρτυρες του Ιεχωβά, άνδρες που κατηγορήθηκαν για ομοφυλοφιλία, τους λεγόμενους αντικοινωνικούς, άτομα που κατηγορήθηκαν ότι ήταν κατ' επάγγελμα ή κατ' εξακολούθηση εγκληματίες, Αφρογερμανούς, άτομα με αναπηρία και Ρομά Ο Β' Παγκόσμιος Πόλεμος και το Ολοκαύτωμα έληξαν στην Ευρώπη τον Μάιο του 1945, όταν οι Συμμαχικές Δυνάμεις νίκησαν τη ναζιστική Γερμανία.

Οι Εβραίοι της Θεσσαλονίκης

Οι πρώτες στρατιωτικές φάλαγγες των Γερμανών μπήκαν στη Θεσσαλονίκη στις 9 Απριλίου 1941.Οι διωγμοί άρχισαν σε συγκαλυμμένη μορφή, όπως άλλωστε συνήθιζαν οι Ναζί: Ξεκίνησαν το καλοκαίρι του 1942, όταν όλοι οι άντρες Εβραίοι ηλικίας από 18 έως 45 διατάχθηκαν να παρουσιαστούν στην πλατεία Ελευθερίας για να επιστρατευτούν για καταναγκαστική εργασία. Τη συγκεκριμένη μέρα, 6.000-7.000 απ’ αυτούς συγκεντρώθηκαν μαζί κάτω από τον καυτό ήλιο μέχρι το απόγευμα, περικυκλωμένοι από στρατιώτες με αυτόματα όπλα. Πολλοί στάλθηκαν αμέσως σε περιοχές που τις μάστιζε η ελονοσία, όπου δούλευαν δέκα ώρες την ημέρα με πολύ λίγο φαγητό. Μέσα σε δέκα εβδομάδες το 12% από αυτούς που οδηγήθηκαν εκεί, είχε πεθάνει. Στις 6 Φεβρουαρίου 1943, κατέφτασε στη Θεσσαλονίκη μία επιτροπή με επικεφαλής τον Ντίτερ Βισλιτσένι και τον Αλόις Μπρύνερ για να θέσει σε εφαρμογή τους φυλετικούς νόμους. Δύο μέρες αργότερα δόθηκε η διαταγή που υποχρέωνε τους Εβραίους να φορέσουν το κίτρινο Άστρο του Δαυίδ. Τα καταστήματα και τα γραφεία τους έπρεπε να σημαδευτούν με παρόμοιο τρόπο. Μερικές περιοχές που κατοικούνταν ως επί το πλείστον από Εβραίους περικλείστηκαν. Ήταν η πρώτη φορά σε σχεδόν 2.000 χρόνια που οι Εβραίοι της Θεσσαλονίκης αναγκάστηκαν να μείνουν σε γκέτο. Η έννοια των γκέτο δεν ήταν γνωστή για τους Εβραίους της Θεσσαλονίκης μέχρι εκείνη την ημέρα. Όποιος Εβραίος άλλαζε κατοικία χωρίς άδεια θεωρούταν λιποτάκτης και τον πυροβολούσαν εν ψυχρώ. Κανένας Εβραίος δεν επιτρεπόταν να κυκλοφορεί στους δρόμους μετά τη δύση του ήλιου. Κανένας Εβραίος δεν επιτρεπόταν να χρησιμοποιεί το τηλέφωνο. Κανένας Εβραίος δεν επιτρεπόταν να χρησιμοποιεί το τραμ.

Την  14η Μαρτίου, οι κάτοικοι του συνοικισμού Βαρόνου Χιρς διατάχθηκαν να συγκεντρωθούν στην τοπική τους συναγωγή, όπου ενημερώθηκαν από το Ραβίνο Κόρετς ότι επρόκειτο να μεταφερθούν στην Πολωνία.Έτσι ξεκινά η αποστολή των Εβραίων της Θεσσαλονίκης στα στρατόπεδα συγκέντρωσης Άουσβιτς και Μπίρκενάου  Η τελευταία αποστολή έφυγε στις 7 Αυγούστου του 1943.43.850 Εβραίοι, δηλαδή το 95% του Εβραϊκού πληθυσμού, απελάθηκαν από τη Θεσσαλονίκη σ’ αυτούς τους μήνες. Σχεδόν όλοι εστάλησαν κατ’ ευθείαν στην Πολωνία, όπου και θανατώθηκαν. Πολύ λίγοι Εβραίοι της Θεσσαλονίκης βρήκαν καταφύγιο στη γύρω ύπαιθρο, προσχωρώντας στην αντίσταση, ή στην Αθήνα, όπου μεγάλο ποσοστό του Εβραϊκού πληθυσμού σώθηκε χάρη στη βοήθεια του χριστιανικού πληθυσμού.

Δικτυογραφία:

https://encyclopedia.ushmm.org/content/el/article/introduction-to-the-ho...

http://www.jmth.gr/

https://tosakidio.gr/