Παγκόσμια Ημέρα Ενημέρωσης και Ευαισθητοποίησης για τον Αυτισμό, 2 Απριλίου 2024.

Η Παγκόσμια Ημέρα Αυτισμού καθιερώθηκε από τον ΟΗΕ την 1η Νοεμβρίου του 2007 και γιορτάζεται κάθε χρόνο στις 2 Απριλίου από το 2008 . Σκοπός της ημέρας αποτελεί η ενημέρωση και η ευαισθητοποίηση του κοινού σχετικά με τα άτομα που πάσχουν από αυτισμό.

Ο όρος «αυτισμός» προέρχεται ετυμολογικά από την ελληνική λέξη «εαυτός» και υποδηλώνει την απομόνωση ενός ατόμου στον εαυτό του. Αποτελεί μια σοβαρή αναπτυξιακή διαταραχή με στοιχεία μειωμένης κοινωνικής αλληλεπίδρασης και επικοινωνίας αλλά και επαναλαμβανόμενης στερεότυπης συμπεριφοράς . Όλες οι επιπλοκές λαμβάνουν δράση πριν το παιδί φτάσει την ηλικία των τριών ετών. Η νεύρο- ψυχολογική διαταραχή αυτή διαρκεί για πάντα και ξεκινά από την γέννηση του παιδιού. Πέρα από την ζωή του παιδιού επηρεάζεται άμεσα και το ευρύτερο κοινωνικό πλαίσιο της οικογένειάς του. Μιας και ο αυτισμός είναι προς το παρόν μια ισόβια κατάσταση , οι επιστήμονες εστιάζουν κυρίως στην μείωση πλεονάσματος που βρίσκεται στα αυτιστικά παιδία μέσω ανταγωνιστών των ενδορφινών . Πάντως οι αγωγές χρειάζεται να εφαρμόζονται πρώιμα , κατά την προσχολική ηλικία δηλαδή.

Όσον αφορά τα στατιστικά στοιχεία :

• η αναλογία του αυτισμού είναι περίπου 1 ή 2 ανά 1.000 άτομα.
• η αναλογία ανδρών-γυναικών είναι 4 προς 1.
• στην Ελλάδα πρέπει να υπάρχουν τουλάχιστον 4.000 έως 5.000 παιδιά και ενήλικα άτομα με κλασικό Αυτισμό
• και 20.000 έως 30.000 με αυτιστικού τύπου διαταραχές ανάπτυξης.

Τα συμπτώματα ποικίλλουν από παιδί σε παιδί και τα βασικότερα είναι τα εξής :

• Σοβαρή επιβράδυνση στη γλωσσική ανάπτυξη και στην επικοινωνία
• Σοβαρή επιβράδυνση στην κατανόηση των κοινωνικών σχέσεων
• Iδιαίτερες ικανότητες σε κάποιους συγκεκριμένους τομείς
• Έλλειψη δημιουργικής φαντασίας
• Αυτοκαταστροφική συμπεριφορά

Στα άτομα με αυτισμό αρέσει κυρίως  η μουσική, το κολύμπι, η πεζοπορία, το τραγούδι, η ιππασία και άλλες δραστηριότητες . Αξίζει επίσης να σημειωθεί πως η εμφάνιση του αυτισμού είναι πολυπαραγοντική αλλά έχει ορισμένα κληρονομικά στοιχεία. Πάντως μπορεί να προληφθεί κατά κάποιο τρόπο από τις έγκυες. Για αυτό το λόγο πρέπει να  αποφευχθούν τα παρακάτω κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης :

• Το κάπνισμα
• Η χρήση οινοπνευματωδών ποτών
• Η χρήση φαρμάκων
• Το κακό (μη εξισορροπημένο) διαιτολόγιο
• Οι ακτινοβολίες
• Η κούραση, αλλά και πλήρης αδράνεια.
• Η ψυχική αναστάτωση
• Τα χτυπήματα στην κοιλιακή χώρα
• Οι λοιμώξεις

Ο πρώτος εθελοντικός σύλλογος που σχηματίστηκε από γονείς και επαγγελματίες, που ενδιαφέρονταν για τα δικαιώματα των παιδιών αυτών, ιδρύθηκε το 1962 στο Ηνωμένο Βασίλειο και σήμερα ονομάζεται Εθνική Αυτιστική Εταιρεία (National Autistic Society, NAS). Το 1965 στην Αμερική ιδρύθηκε η Εταιρεία Αυτισμού Αμερικής (Autism Society of America, ASA), ενώ στη συνέχεια παρόμοιες προσπάθειες παρατηρήθηκαν και σε άλλα κράτη. Το 1983 ιδρύεται η Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Οργανώσεων Γονέων Αυτιστικών Ατόμων (Autism-Europe) και το 1988 η Παγκόσμια Οργάνωση για τον Αυτισμό (World Autism Organization, W.A.O.). Σήμερα, αυτές οι οργανώσεις έχουν χιλιάδες μέλη και πολυάριθμα τοπικά παραρτήματα . Στην Ελλάδα η πρώτη προσπάθεια δημιουργίας τέτοιας οργάνωσης σε πανελλαδικό επίπεδο έγινε το 1992, με την ίδρυση της Ελληνικής Εταιρείας Προστασίας Αυτιστικών Ατόμων (Ε.Ε.Π.Α.Α.). Η Ελληνική Εταιρεία Προστασίας Αυτιστικών Ατόμων είναι πανελλήνιο αναγνωρισμένο φιλανθρωπικό σωματείο, με σκοπό να προασπίσει τα δικαιώματα των αυτιστικών ατόμων στη ζωή, δηλαδή των ατόμων που εμφανίζουν το σύνδρομο του αυτισμού ή άλλες συναφείς καταστάσεις.

Τα δικαιώματα αυτά, θα πρέπει να αναγνωριστούν και να επιβληθούν με κατάλληλη νομοθεσία σε κάθε κράτος μέλος και περιλαμβάνουν:

1. Το δικαίωμα των ατόμων με αυτισμό να ζουν μια ανεξάρτητη και ολοκληρωμένη ζωή αξιοποιώντας στο έπακρο τις δυνατότητές τους.
2. Το δικαίωμα αυτών των ατόμων για αντικειμενική και ακριβή κλινική διάγνωση και εκτίμηση.
3. Το δικαίωμα τους για προσιτή, εξατομικευμένη και κατάλληλη εκπαίδευση.
4. Το δικαίωμα τους να συμμετέχουν στις αποφάσεις που καθορίζουν το μέλλον τους. Οι επιθυμίες τους πρέπει να αναγνωρίζονται και να γίνονται σεβαστές.
5. Τα αυτιστικά άτομα δικαιούνται μία προσιτή και κατάλληλη κατοικία.
6. Το δικαίωμα τους για παροχή εφοδίων, βοήθειας και κρατικών υπηρεσιών στήριξης που τους είναι απαραίτητες, ώστε να έχουν μία παραγωγική ζωή με αξιοπρέπεια και ανεξαρτησία.
7. Το δικαίωμα αυτών των ατόμων για εξασφάλιση ενός ικανοποιητικού εισοδήματος ή αμοιβή που μπορεί να καλύψει τις απαραίτητες ανάγκες τους για επιβίωση (τροφή, ένδυση, στέγη).
8. Το δικαίωμα τους για συμμετοχή και ανάπτυξη στη διοίκηση των υπηρεσιών που τους παρέχονται για την ευημερία τους.
9. Το δικαίωμα των ατόμων με αυτισμό για κατάλληλη ενημέρωση και φροντίδα της σωματικής, ψυχικής και πνευματικής τους υγείας. Σε αυτό περιλαμβάνεται και η παροχή θεραπευτικής αντιμετώπισης και φαρμακευτικής αγωγής, λαμβάνοντας πάντα τα απαραίτητα μέτρα προφύλαξης και ασφάλειας των ιδίων αλλά και του κοινωνικού συνόλου.
10. Το δικαίωμα τους για επαγγελματική εκπαίδευση και απασχόληση, χωρίς διακρίσεις και προκαταλήψεις. Στην εργασία θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη οι δυνατότητες και το δικαίωμα επιλογής του ατόμου.
11. Το δικαίωμα τους για προσιτά μεταφορικά μέσα και ελεύθερη μετακίνηση.
12. Το δικαίωμα των ατόμων αυτών να συμμετέχουν σε πολιτισμικές, ψυχαγωγικές εκδηλώσεις και στα αθλητικά γεγονότα και να ωφελούνται από αυτά.
13. Το δικαίωμα τους να έχουν ίση πρόσβαση και δυνατότητα χρησιμοποίησης των χώρων, των υπηρεσιών και συμμετοχή στις διάφορες δραστηριότητες της κοινότητας.
14. Το δικαίωμα τους να έχουν σεξουαλικές σχέσεις, συμπεριλαμβανόμενου και του γάμου, χωρίς εκμετάλλευση και εξαναγκασμό.
15. Το δικαίωμα των ατόμων με αυτισμό να έχουν την ίδια νομική βοήθεια και πλήρη προστασία όλων των δικαιωμάτων τους.
16. Το δικαίωμα των ατόμων με αυτισμό να απελευθερωθούν από το φόβο ή την απειλή του αυθαίρετου εγκλεισμού σε ψυχιατρικό νοσοκομείο ή άλλο ίδρυμα που τα περιορίζει.
17. Το δικαίωμα τους να απελευθερωθούν από το φόβο κακοποίησης ή εγκατάλειψης τους.
18. Το δικαίωμά τους να διαφύγουν από το φόβο της φαρμακολογικής κατάχρησης ή της κακής χρήσης των φαρμάκων.
19. Το δικαίωμα τους καθώς και των εκπροσώπων τους να έχουν πρόσβαση στις πληροφορίες που εσωκλείονται στους προσωπικούς ιατρικούς, ψυχολογικούς, ψυχιατρικούς και εκπαιδευτικούς τους φακέλους.

Ο Νόμος 2716|1999 για την ανάπτυξη και τον εκσυγχρονισμό των υπηρεσιών Ψυχικής Υγείας, ορίζει πως «το κράτος έχει την ευθύνη για την παροχή υπηρεσιών Ψυχικής Υγείας που έχουν σκοπό την πρόληψη, τη διάγνωση, τη θεραπεία, την περίθαλψη καθώς και την ψυχοκοινωνική αποκατάσταση και κοινωνική επανένταξη ενηλίκων, παιδιών και εφήβων με ψυχικές διαταραχές και Διαταραχές Αυτιστικού Τύπου και με μαθησιακά προβλήματα» (άρθρο 1 παρ. 1).

Πηγή : Ελληνική Δημοκρατία-Υπουργείο Παιδείας. 

Για περισσότερες πληροφορίες επισκεφθείτε http://www.autismgreece.gr/ , http://kentrosos.gr/el/  και http://www.autistika.gr/.

Διαβάστε παλαιότερα άρθρα μας για την παγκόσμια ημέρα ενημέρωσης για τον αυτισμό κάνοντας κλικ εδώ για το 2023,  2022, και 2016.