13 Φεβρουαρίου 2021, Παγκόσμια Ημέρα Ραδιοφώνου.

Πάντα ξεκινάμε από την θεωρία και την Ιστορία. Και η θεωρία εδώ είναι θέματα Φυσικής.

Το 1873 ο Τζέιμς Κλαρκ Μάξγουελ πρότεινε την θεωρία του ηλεκτρομαγνητισμού, σύμφωνα με την οποία ένα ηλεκτρομαγνητικό κύμα μπορεί να μεταδοθεί χωρίς να μεσολαβεί κάποιο φυσικό μέσο. Το 1883 ο Χάινριχ Ρούντολφ Χερτς (Hertz) επαλήθευσε τη θεωρία του Μάξγουελ για τον ηλεκτρομαγνητισμό και ανακάλυψε τα ραδιοκύματα. Έδωσε έτσι και το όνομα του στα λεγόμενα Ερζιανά.  Ο Γουλιέλμο Μαρκόνι, που θεωρείται ο πατέρας του ραδιοφώνου, το 1897 επαληθεύει τα πειράματα του Χερτς. 

Το ραδιόφωνο με την μορφή που ξέρουμε μέχρι σήμερα εμφανίστηκε για πρώτη φορά στις 20 Νοεμβρίου 1920. Τη ημέρα αυτή λειτούργησε ο πρώτος ραδιοφωνικός σταθμός, ο K.D.K.A., που λειτουργεί ακόμη και σήμερα. Το 1926 εμφανίζεται στην αγορά ραδιοφωνικός δέκτης αρκετά εύχρηστος, ποιοτικός και φθηνός.

Τεχνολογικά, δεν έχει αλλάξει πάρα πολύ από τότε. Δεν παύει να είναι μια μονόδρομη, ασύρματη, σύγχρονη επικοινωνία. (Ναι σύγχρονη, όπως και η τηλεκπαίδευση). Απαιτεί ένα πομπό, που εκπέμπει το ηλεκρομαγνητικό κύμα που λέγαμε παραπάνω, που δεν είναι ένα οποιοδήποτε κύμα, αλλά κουβαλάει πάνω του το σήμα της πληροφορίας και το μεταδίδει όσο μακρύτερα μπορεί, χωρίς να χρειάζεται καλώδια (ασύρματη). Κάπου στην πορεία του μέχρι να εξασθενίσει αυτό το κύμα, (το φέρον κύμα), συναντάει κάποιους δέκτες, τα γνωστά μας ραδιόφωνα, Αυτά ξεχωρίζουν το φέρον σήμα από το σήμα πληροφορίας το ενισχύουν και να ήρθε η μουσική και η φωνή του εκφωνητή στα αυτιά μας. (Περισσότερες λεπτομέρειες, από τους καθηγητές φυσικής και τεχνολογίας.)

Σταματάμε λίγο στην λέξη μονόδρομη μια που η λέξη σύγχρονη σας είναι γνωστή. Την ώρα που μιλάει ή παίζει ένα τραγούδι ο ραδιοφωνικός παραγωγός, δεν ξέρει, αν δεν έχει επικοινωνία με άλλα μέσα, όπως το τηλέφωνο πόσοι και ποιοι είναι οι ακροατές του. Η αλήθεια είναι ότι δεν θα μάθει και ποτέ. Δεν ξέρει μέχρι ποιο σημείο ακούγεται, και υπάρχει περίπτωση να μην ξέρει καν αν ακούγεται από άλλους ανθρώπους. Αυτός όμως πίσω από το μικρόφωνο του και πίσω από τις ηχητικές του εγκαταστάσεις, προσπαθεί να ενημερώσει, να φτιάξει την διάθεση, να κρατήσει συντροφιά σε όσους έχουν τους δέκτες τους συντονισμένους στην συχνότητα του.

Από την άλλη, οι ακροατές, δεν μπορούν ούτε αυτοί μέσα από το ραδιόφωνο να επικοινωνήσουν με τον ραδιοφωνικό παραγωγό. Να του πουν ότι είναι εδώ, τον ακούν, τους αρέσει ή όχι η μουσική που παίζει, να σχολιάσουν θετικά ή αρνητικά τις απόψεις του.

Στην σύγχρονη εποχή βέβαια, αυτό γίνεται, αλλά με την βοήθεια άλλων μέσων, τηλέφωνο, email κλπ

Σε αυτή την αδυναμία όμως του ραδιοφώνου, σαν μέσο επικοινωνίας, βρίσκεται και η μαγεία του. Από την μια μεριά το ταλέντο του παραγωγού, που προσπαθεί να καλύψει το θέμα με το οποίο ασχολείται όσο πιο σφαιρικά μπορεί, χωρίς να δημιουργεί αντιπάθεια αλλά μόνο προβληματισμό. Είτε πρόκειται για την εκπομπή ενός μουσικού κομματιού είτε πρόκειται για μια πολιτική θέση. Και από την άλλη η προσπάθεια του ακροατή, να ακούσει, να δώσει χρόνο στην έκφραση μιας αντίθετης ίσως άποψης, να καλλιεργήσει την φαντασία του αφού η μόνη αίσθηση, που λειτουργεί είναι η ακοή.

Και επειδή το ραδιόφωνο, δίνει χώρο στην φαντασία του ανθρώπου, ή ακόμα καλύτερα απαιτεί την φαντασία του ανθρώπου, δεν θα χάσει ποτέ την μαγεία του, κόντρα στα σύγχρονα μέσα μετάδοσης πληροφοριών και διασκέδασης.

Διαβάστε και τα παλαιότερα άρθρα μας για την σημερινή ημέρα πατώντας εδώ, εδώ, εδώ  εδώ και εδώ.