6 Mαρτίου: Μέρα αφιερωμένη στον σχολικό εκφοβισμό

Ο όρος «εκφοβισμός και βία στο σχολείο» (school bullying), όπως και ο όρος «θυματοποίηση» (victimization) χρησιμοποιούνται για να περιγράψουν μια κατάσταση κατά την οποία ασκείται εσκεμμένη, απρόκλητη, συστηματική και επαναλαμβανόμενη βία και επιθετική συμπεριφορά με σκοπό την επιβολή, την καταδυνάστευση και την πρόκληση σωματικού και ψυχικού πόνου σε μαθητές από συμμαθητές τους, εντός και εκτός σχολείου.

Ο εκφοβισμός και η βία στο σχολείο είναι και ομαδικό φαινόμενο, καθώς δεν αφορά μόνο το μαθητή που εκφοβίζει και εκείνον που εκφοβίζεται, αλλά και όσους είναι παρόντες ή γνωρίζουν την ύπαρξή του, δηλαδή τους παρατηρητές, οι οποίοι μπορεί να είναι είτε μαθητές είτε ενήλικες.

Στο φετινό μας άρθρο, δεν θα αναφερθούμε στη θεωρία του όρου, όπως κάναμε παλαιότερα, αλλά θα προσπαθήσουμε να μιλήσουμε πιο πρακτικά μέσα από την ταινία που δημιουργήσαμε παλαιότερα με θέμα τον εκφοβισμό και με συγκεκριμένους τρόπους απευθυνόμενοι αυτή τη φορά στους γονείς των μαθητών.

Πώς μπορώ να καταλάβω ότι το παιδί μου εμπλέκεται σε εκφοβισμό;

Να ξέρετε ότι η διάκριση μεταξύ θύτη και θύματος στον εκφοβισμό δεν είναι πάντα σαφής. Συχνά τα άτομα που ασκούν εκφοβισμό έχουν υπάρξει θύματα

Αναζητήστε τα παρακάτω σημάδια:

• Ανεξήγητες μελανιές ή σημάδια στο σώμα του παιδιού
• Κατεστραμμένα ή χαμένα αντικείμενα
• Κοινωνική απόσυρση
• Μεταβολές στη συμπεριφορά στο σπίτι π.χ επιθετικότητα ή αλλαγή στις διατροφικές συνήθειες
• Έλλειψη ενέργειας
• Μεταβολές στον ύπνο
• Ξαφνική πτώση των επιδόσεων στο σχολείο
• Δεν μιλάει εύκολα για την ημέρα του, γίνεται αμυντικό όταν το ρωτάτε
• Αποφεύγει το σχολείο
• Αποφεύγει τις συζητήσεις για τους φίλους του και τις συναντήσεις μαζί τους
• Ενασχόληση με τον υπολογιστή περισσότερο χρόνο.

Παράλληλα καλό είναι να συζητήσουμε  με τον υπεύθυνο εκπαιδευτικό ή τον εκπαιδευτικό που εμπιστεύεται το παιδί ή κάποιον από τους φίλους του που εμπιστεύεται περισσότερο.

Ο ρόλος των γονιών είναι σημαντικός στην πρόληψη της επιθετικότητας;

Το παράδειγμα των γονιών είναι σημαντικό από πολύ νωρίς. Από τη στιγμή της γέννησης θα έλεγα.  Το πώς εκφράζεται και πως λειτουργεί ένα ζευγάρι και γενικά οι εντάσεις , οι φωνές και οι καβγάδες μέσα στο σπίτι μπορεί να ενισχύσουν μια επιθετική συμπεριφορά στο παιδί. Επίσης γονείς αυταρχικοί, πιεστικοί, υπερπροστατευτικοί και με υπερβολικές προσδοκίες μπορεί να ενισχύσουν την αρνητική συμπεριφορά στα παιδιά τους και ως εκ τούτου και την επιθετικότητα σε κάθε περίπτωση για διαφορετικούς λόγους.  Ένας αυταρχικός γονιός για παράδειγμα βάζει στενά όρια για λόγους εξουσίας. Το ίδιο κάνει κι ένας  υπερπροστατευτικός γονιός λόγω φόβου. Και στις δύο περιπτώσεις όμως το παιδί νιώθει ότι καταπιέζεται πράγμα που ενισχύει την αντιδραστικότητά του . 

Τι  μπορεί να ενισχύσει την επιθετική συμπεριφορά στα παιδιά;

Η πολύωρη ενασχόληση με εκπομπές και ηλεκτρονικά παιχνίδια αμφιβόλου περιεχομένου εξοικειώνουν το παιδί με τη βία, αφού μέσα από αυτά παίρνει το μήνυμα ότι με τη βία λύνει κανείς τις διαφορές του. Γι αυτό είναι σημαντικό να ελέγχουμε τι  βλέπει το παιδί, ενώ καλό θα ήταν οι γονείς κυρίως παιδιών προσχολικής ηλικίας να βλέπουν τηλεόραση μαζί με το παιδί ώστε να του εξηγούν αυτά που χρειάζεται.

Τι κάνουμε αν το παιδί μας είναι το θύμα βίαιων επεισοδίων;

Σε κάθε τάξη υπάρχουν επιθετικά παιδιά και συχνά το παιδί μας αποτελεί το θύμα βίαιων επεισοδίων. Πριν ξεκινήσουμε από τα άλλα παιδιά πρέπει να βοηθήσουμε το παιδί μας να «δυναμώσει». Σαφώς, όταν υπάρχουν συστηματικά επεισόδια βίας  στο σχολείο θα πρέπει να μιλήσουμε με τον Εκπαιδευτικό και ίσως με το Διευθυντή ή το Σύλλογο γονέων ανάλογα με την σοβαρότητα .  Αποφεύγουμε να κάνουμε εμείς παρατήρηση στο άλλο παιδί ή να κάνουμε παράπονα στους γονείς του. Αφήνουμε το σχολείο να το χειριστεί. Επίσης το πρόβλημα δεν λύνεται απαραίτητα με την αλλαγή σχολείου, γιατί δεν εξασφαλίζεται ότι το παιδί θα λειτουργήσει αποτελεσματικά σε άλλο χώρο. Θα πρέπει να μιλήσουμε στον Διευθυντή του σχολείου, στον υπεύθυνο εκπαιδευτικό  για να σταματήσει αυτή η κατάσταση  και με τη συνεργασία του να ζητηθεί αμέσως η βοήθεια από ειδικό, ο οποίος θα δουλέψει με την οικογένεια ή και το παιδί . 

Πώς βοηθάμε το παιδί μας να δυναμώσει;

Πώς το πετυχαίνουμε αυτό; Με το να ενισχύσουμε την εμπιστοσύνη στον εαυτό του, αλλά και στους γύρω του, στους γονείς και στους δασκάλους του, να του δίνουμε περισσότερες  πρωτοβουλίες, να το ενθαρρύνουμε, να καλύπτουμε τις συναισθηματικές του ανάγκες, να ακούμε προσεχτικά τι έχει να μας πει. Επίσης να φροντίζουμε να το φέρνουμε συχνά σε επαφή με συνομήλικα παιδιά.  Όσο πιο συχνά έρχεται σε επαφή με παιδιά τόσο πιο γρήγορα θα καλλιεργήσει τις κοινωνικές δεξιότητες που χρειάζεται όχι μόνο για να μάθει να παίζει  αλλά και να ενταχθεί στην ομάδα αρμονικά αλλά και να μπορεί να αντιδράσει αποτελεσματικά στο πείραγμα που είναι αναπόσπαστο κομμάτι στο παιχνίδι των παιδιών.

 Κι αν το παιδί μας είναι ο θύτης, τι κάνουμε;

Η αλήθεια είναι ότι συνήθως στον ειδικό καταφεύγουν οι γονείς με παιδιά θύματα. Πηγαίνουν όμως και εκείνοι που τα παιδιά τους είναι επιθετικά, όταν το σχολείο τους έχει πιέσει να απευθυνθούν στον ειδικό λόγω συχνών επεισοδίων επιθετικότητας. Στην πραγματικότητα κάθε γονιός που βλέπει ότι το παιδί του επιλέγει συστηματικά την επίθεση για να λύσει τις διαφορές του και να διεκδικήσει αυτό που θέλει θα πρέπει να αναλογιστεί σε πρώτη φάση τι φταίει  και τι θα μπορούσε ν’ αλλάξει ο ίδιος. Αν όμως η επιθετική συμπεριφορά του παιδιού επιμένει, καλό είναι να απευθυνθεί στον ειδικό. Πριν, όμως, σημαντικό είναι να υποδείξουμε στο παιδί ότι αυτό που κάνει είναι εκφοβισμός και είναι  ανεπίτρεπτο να συμπεριφέρεται με τέτοιον τρόπο στους συμμαθητές του και να του δώσουμε τον χρόνο να σκεφτεί γιατί πρέπει να αλλάξει συμπεριφορά και ποια θα ήθελε να είναι η δική μας συμβολή στην προσπάθειά του. Ενώ παράλληλα πρέπει να του επισημάνουμε τι σκοπεύουμε να κάνουμε π.χ να μιλήσουμε στον υπεύθυνο εκπαιδευτικό   ή σε κάποιον ειδικό.

Διαβάστε και την προηγούμενη ανάρτησή μας με περισσότερα θεωρητικά στοιχεία:

http://2gym-evosm.thess.sch.gr/drupal/?q=el/node/977

Δικτυογραφία:

• http://stop-bullying.sch.gr/wp-content/uploads/2014/06/goneis.pdf
• http://www.diapolis.auth.gr/index.php/2011-09-06-07-50-16
• https://eidikidiapaidagogisi.blogspot.com/2017/11/35.html

Δείτε επίσης παλαιότερες αναρτήσεις μας για το ίδιο θέμα το  2013  το 2015 το 2016 το 2017 και το 2018.