8 Μαρτίου: Μέρα αφιερωμένη στους αγώνες των γυναικών για ψωμί και… τριαντάφυλλα!

“ Δουλεύαμε από την αυγή ως τη δύση του ηλίου 7 μέρες την εβδομάδα. Όσες δούλευαν σε μηχανές τις κουβαλούσαν στην πλάτη τους φθάνοντας και φεύγοντας από τη δουλειά. Ήταν κανονικό εργοστάσιο σκλάβων. Αν συζητούσαν οι πωλήτριες απολύονταν αμέσως. Το σφύριγμα των μηχανών, το ουρλιαχτό του επιστάτη έκαναν τη ζωή ανυπόφορη”

Κλάρα Λέμλικ, Εργάτρια σε βιοτεχνία ιματισμού

Τα παραπάνω λόγια απεικονίζουν γλαφυρά την εργασιακή πραγματικότητα που βίωναν εκατομμύρια γυναίκες στα εργοστάσια και τις βιομηχανίες της Ευρώπης και της Αμερικής από τα μέσα του 19ου αιώνα. Ιδανικό φτηνό εργατικό δυναμικό, οι γυναίκες αποτελούσαν το 56% του εργατικού δυναμικού στις βαμβακομηχανίες, το 69% στις φάμπρικες κατασκευής μάλλινων ειδών, το 70% στα μεταξουργεία και στην λινονηματουργία. Πληρώνονταν τα μισά από τους άντρες καθώς θεωρούνταν ανειδίκευτες, δούλευαν κάτω από τις πιο άθλιες και βλαβερές για την ίδια τους την υγεία συνθήκες για 12 και 16 ώρες την ημέρα, 7 μέρες την εβδομάδα. Στις εργάτριες επιβάλλονταν πρόστιμα για οτιδήποτε βάζει ο νους: Επειδή μιλούσαν, επειδή γελούσαν ή τραγουδούσαν, για τους λεκέδες από τα λάδια των μηχανών πάνω στα υφάσματα, για τα γαζιά που ήταν πολύ σφιχτά ή πολύ χαλαρά. Οι γυναίκες, όπως και τα παιδιά, ήταν για τους εργοδότες το καλύτερο εργατικό δυναμικό μιας και μπορούσαν να το εξαναγκάζουν να υπακούει πιο εύκολα. Μεγάλη πλειοψηφία ήταν επίσης μετανάστριες.

Οι υφάντρες στους δρόμους

Γινόταν όλο και πιο φανερό στις εργάτριες πως αν δεν ενώνονταν και δεν κινητοποιούνταν, δεν θα άλλαζε ποτέ το απάνθρωπο καθεστώς κάτω από το οποίο δούλευαν.

Στις 8 Μαρτίου του 1857 είναι  η πρώτη φορά που καταγράφεται μαζική διαδήλωση εργατριών στη Νέα Υόρκη. Εκατοντάδες γυναίκες εργαζόμενες στα εργοστάσια κλωστοϋφαντουργίας και στα ραφτάδικα της περιοχής κατεβαίνουν στους δρόμους διεκδικώντας «δεκάωρη δουλειά, φωτεινές και υγιεινές αίθουσες εργασίας, μεροκάματα ίσα με των αντρών». Η πορεία χτυπήθηκε από την αστυνομία και βάφτηκε στο αίμα…

Το Φλεβάρη του 1910 έγινε στη Νέα Υόρκη μια μεγάλη απεργιακή κινητοποίηση, στην οποία πήραν μέρος πάνω από 20.000 εργάτριες παραλύοντας την παραγωγή.

«Αυτό που η γυναίκα που μοχθεί και θέλει είναι το δικαίωμα στη ζωή, όχι απλά να υπάρχει - το δικαίωμα στη ζωή. Τίποτα περισσότερο από το δικαίωμα ένα απλού ανθρώπου. Η εργάτρια πρέπει να έχει το ψωμί, αλλά πρέπει να έχει και τα τριαντάφυλλα» Rose Schneiderman, 1912

Μετά την επικράτηση της Οκτωβριανής Επανάστασης στη Ρωσία, η φεμινίστρια Αλεξάνδρα Κολοντάι έπεισε τον Λένιν να καθιερώσει την 8η Μαρτίου ως εθνική γιορτή. 

Η γυναικεία χειραφέτηση στην Ελλάδα

Για πρώτη φορά στην ελληνική ιστορία ψήφισαν οι γυναίκες το 1944, για την ανάδειξη εθνικού συμβουλίου, την περίοδο της λαϊκής εξουσίας στην Ελεύθερη Ελλάδα. Με διάταγμα της Κυβέρνησης του Βουνού δόθηκε το δικαίωμα του εκλέγειν και του εκλέγεσθαι και αναδείχτηκαν 5 γυναίκες αντιπρόσωποι στο Εθνικό Συμβούλιο. Γυναίκες εκλέχτηκαν στα όργανα της λαϊκής αυτοδιοίκησης. Επίσης συμμετείχαν στην σύνθεση των δικαστηρίων και ήταν απόλυτα ισότιμες με τους άντρες, ως δικαστές.

Η Ελληνική Βουλή ψηφίζει το νόμο 2159 στις 28 Μαΐου 1952 ο οποίος παραχωρεί ίσα πολιτικά δικαιώματα στις γυναίκες. Ωστόσο δεν ασκείται το δικαίωμα στις προσεχείς εκλογές του Νοεμβρίου αφού δεν είχαν ενημερωθεί οι εκλογικοί κατάλογοι. Λίγους μήνες αργότερα, όμως, σε επαναληπτικές εκλογές που διεξήχθησαν στη Θεσσαλονίκη, εξελέγη η πρώτη γυναίκα βουλευτής. Πρόκειται για την Ελένη Σκούρα, του Ελληνικού Συναγερμού, η οποία μαζί με την Βιργινία Ζάννα, του Κόμματος Φιλελευθέρων, υπήρξαν οι πρώτες γυναίκες υποψήφιες για το βουλευτικό αξίωμα.

Σε βουλευτικές εκλογές, οι Ελληνίδες ψήφισαν για πρώτη φορά στις 19 Φεβρουαρίου 1956, οπότε η Λίνα Τσαλδάρη της ΕΡΕ και η Βάσω Θανασέκου της Δημοκρατικής Ένωσης κέρδισαν την είσοδό τους στο Ελληνικό Κοινοβούλιο. Μάλιστα η Λίνα Τσαλδάρη έγινε και η πρώτη γυναίκα υπουργός, αναλαμβάνοντας το Υπουργείο Κοινωνικής Πρόνοιας στην κυβέρνηση Καραμανλή. Αξίζει να σημειωθεί ότι την ίδια χρονιά εξελέγη και η πρώτη γυναίκα Δήμαρχος, η Μαρία Δεσύλλα στην Κέρκυρα. Πρέπει να περάσουν ακόμα δυο δεκαετίες, ώσπου το Σύνταγμα του 1975 να ορίσει επιτέλους ότι «οι Έλληνες και οι Ελληνίδες είναι ίσοι».  

Θα μας έπαιρνε δεκάδες σελίδες να γράψουμε για τους αγώνες των γυναικών κατά της Χούντας, για τις γυναίκες που πήραν μέρος στα γεγονότα της Νομικής και του Πολυτεχνείου κι είδαν έπειτα τον εαυτό τους να συνθλίβεται στα υπόγεια της Μπουμπουλίνας. Για αυτό αφήνουμε τα ντοκυμαντέρ της Αλίντα Δημήτρια να μιλήσουν

Τα κορίτσια της βροχής:

Πουλιά στο Βάλτο

Η ζωή στους βράχους 

 Στις δύσκολες μέρες που περνάμε με τους πολέμους να μαίνονται, το θρησκευτικό φανατισμό, την οικονομική κρίση, οι γυναίκες  αποτελούν τα εύκολα θύματα των πολεμικών επιχειρήσεων, της προσφυγιάς, της ανεργίας, των ανισοτήτων στην εκπαίδευση, στην κοινωνική και πολιτική ζωή. Γι΄αυτό ας αποτελέσει η σημερινή μέρα αφορμή για νέους αγώνες!!!

Δικτυογραφία:

• https://tvxs.gr/news/san-simera/pagkosmia-imera-tis-gynaikas-i-istoria-tis-8is-martioy
• https://left.gr/news/i-istoria-tis-pagkosmias-imeras-tis-gynaikas-o-agonas-gia-tin-gynaikeia-heirafetisi?fbclid=IwAR0XQLV6ihQ_oJx9PT-kdmliV7p4IsTX_Z_xAPcCHogmhxbrucmUCnlgFGg

Δείτε τις παλαιότερες αναρτήσεις μας για την 8 Μαρτίου το 2018 το 2017 το 2016 αλλά και το 2012